Ліпнішкі

Гісторыя Ліпнішак

Ліпнішкі, былое мястэчка, сёння вёска ў Іўескім раёне, на аўтадарозе Гродна-Ліда-Іўе. За 14 км. на ПнЗ ад Іўе, 138 км. ад Гродна.

Першыя звесткі аб Ліпнішках адносяцца да XV ст., калі яны былі каралеўскім уладаннем. У 1528 г. кароль Жыгімонт Стары надаў Ліпнішкі Войцэху Гаштольду за зняцце асады з Полацка і заключэнне міру з татарамі. З XVI ст. Ліпнішкі - мястэчка ў Ашмянскім павеце Віленскага ваяводства ВКЛ. У XVII ст. пераходзяць у валоданне Пацаў і адначасова з Геранёнамі (у 1670 г.) перадаюцца на размяшчэнне артылерыі. Пасля пераходзяць да Сапегаў, потым Бяганскіх. Гарадскія правы былі пацверджаны ў 1792 г. У складзе Расеійскай імперыі з 1795 г., уваходзілі ў Ашмянскі павет. Кацярына II надала Ліпнішкі кн. А. Безбародку, які прадаў іх у 1812 г. маршалку слонімскаму В. Пуслоўскаму, а яго сыны — Вольскім у 1849 г. Паводле сведчання сучаснікаў, у 60-я гады XIX ст. Ліпнішкі, дзякуючы сваёй мураванай забудове, рэзка адрозніваліся ад іншых гарадоў губерні. У гэты час у іх пражывала 740 чал., дамоў было 105. У 1856 г., калі расейскі Сенат адхіліў прашэнне жыхароў Ліпнішак аб зацвярджэнні іх у мяшчанскім званні, яны адмовіліся выконваць паншчыну. У 1861 і 1862 гг. адбыліся сялянскія хваляванні, якія былі задушаны расейскімі войскамі. На 1886 г. у горадзе налічвалася 96 двароў, колькасць жыхароў зменшылася да 557 чалавск. Сярод якіх лічылася мяшчанамі 446. У Ліпнішках штогод праводзілася 5 кірмашоў, існавала 12 крамніц, вадзяны млын і бровар. У XIX — пачатку XX ст. Ліпнішкі лічыліся валасным цэнтрам Ашмянскага павета Віленскай губерні. Насельніцтва складала каля 1,7 тыс. жыхароў, ў мястэчку было больш за 200 двароў, касцёл, школа, бальніца, 12 крамніц, бровар.

З сакавіка 1918 г. у складзе абвешчанай БНР. З 1920 г. у скадзе Сярэняй Літвы. З 1922 па 1939 г. у Лідскім павеце Навагрудскага ваяводства Польшчы. Пасля аб'яднання Заходняй і Усходняй Беларусі (1939 г.) у Іўеўскім раёне Баранавіцкай вобласці. У 1972 г. - 831 ж., 260 двароў. У 1999 г. - 1480 ж., 596 двароў.

Крыніца (з змяненнямі):
А.Цітоў
Сімвалы незалежнасці // Геральдыка беларускіх местаў
Менск, 1998.
Беларуская Энцыклапедыя. Т.9.
Менск, "Беларуская Энцыклапедыя", 1999